Više hiljada inostranih kompanija posluje u Srbiji, a samo neke od njih su Microsoft, NCR, Bosh, Panasonic, Siemens, Ubisoft, Syngenta, Cisco, Gorenje, Michelin, Brose, Geox… Izuzetno povoljna geografska pozicija, niski operativni troškovi poslovanja, visokokvalifikovana i stručna radna snaga, poslovanje unutar slobodnih zona i poreske olakšice čine Srbiju primamljivom poslovnom destinacijom.
Zbog navedenih prednosti, a prema podacima Republičkog zavoda za statistiku, broj stranih filijala u Srbiji, u 2021. godini, iznosio je 2 862, što je 1,4% od ukupnog broja poslovnih subjekata obuhvaćenih istraživanjem. Učešće u ukupnom broju zaposlenih lica je 19,9%, dok je učešće u ukupnoj dodatoj vrednosti 34,8%. Poreklo iz EU ima 70,8% stranih podružnica, dok je 28,5% iz zemalja koje nisu članice Evropske unije.
Šta je filijala (Branch Office)
Poslovna jedinica, podružnica, filijala ili ogranak (eng. Branch Office) je izdvojeni organizacioni deo privrednog društva na teritoriji Republike Srbije uz pomoć koga matična kompanija obavlja svoju delatnost, u skladu sa Zakonom. Potrebu za osnivanjem filijale mogu imati kako domaća, tako i strana pravna lica. Potreba za filijalom se može javiti već prilikom osnivanja privrednog društva ili u toku kasnijeg poslovanja. Filijala obično nastaje kada se ukaže potreba pravnog lica za obavljanjem delatnosti van registrovanog mesta sedišta privrednog društva.
Važno je napomenuti da ogranak nema svojstvo pravnog lica, stoga istupa u ime i za račun privrednog društva. Za obaveze prema trećim licima koje nastanu u poslovanju ogranka odgovara privredno društvo koje je ogranak osnovalo. Iako ogranak nema svojstvo pravnog lica, u poreskom smislu ima status rezidenta, a time i obavezu pravdanja isplate sredstava sa računa.
Najveći doprinos dodatoj vrednosti stranih podružnica (oko 80%) imali su prerađivačka industrija (47,9%), trgovina na veliko i malo i popravka motornih vozila (16,5%) i informisanje i komunikacije (13,6%). Od ukupne dodate vrednosti 23,7% je pod kontrolom kapitala iz devet država, među kojima su vodeće Kina (4,5%), Nemačka (4,0%) i SAD (3,2%), a sa 2,7% prati ih Ruska federacija sa svojim filijalama – филиал в Сербии.
Iz udruženja Welcome to Serbia, koje duže od 10 godina pruža usluge strancima, navode da postoji interesovanje za započinjanje delatnosti u Srbiji kroz otvaranje filijala. Druga opcija je otvaranje predstavništva koje može da obavlja poslove samo u skladu sa tekućim poslovanjem, stoga su i njegove aktivnosti uže definisane u odnosu na ogranak.
– Po Zakonu, predstavništvo nema svojstvo pravnog lica i strano privredno društvo odgovara za obaveze prema trećim licima koje nastanu u poslovanju njegovog predstavništva. Važno je napomenuti da predstavništvo, za razliku od ogranka, nije rezident. Predstavništvo, stoga, ne podleže obavezi pravdanja isplate sredstava sa računa predstavništva koji se vodi kod poslovne banke u zemlji, a u smislu odredaba zakona kojim se uređuje računovodstvo, navode iz Welcome to Serbia.
Kako otvoriti filijalu u Srbiji
Ogranak domaćeg, kao i stranog privrednog društva registruje se u skladu sa zakonom o registraciji. Odluku o osnivanju ogranka donosi skupština, ortaci ili komplementari, ako osnivačkim aktom, odnosno statutom nije drugačije određeno.
Odluka o osnivanju ogranka stranog pravnog lica mora da sadrži:
1) naziv i adresu ogranka;
2) pretežnu delatnost ogranka;
3) lično ime, odnosno poslovno ime zastupnika ogranka i obim ovlašćenja zastupnika;
4) naziv i sedište registra u kom je osnivač ogranka registrovan;
5) naziv, pravnu formu i sedište osnivača ogranka;
6) matični/registarski broj osnivača ogranka;
7) lično ime, odnosno poslovno ime zastupnika osnivača ogranka;
8) podatak o registrovanom kapitalu osnivača, ako se prema pravu države u kojoj je registrovan osnivač takav podatak registruje;
9) adresu za prijem elektronske pošte
Ako je zastupnik ogranka registrovan u skladu sa zakonom o registraciji, to lice smatra se zastupnikom celog privrednog društva.